Niespotykana różnorodność kształtów, form i odmian idzie w parze z bogactwem brzmień we współczesnym instrumentarium już niespotykanych. Znikoma ilość instrumentów zachowanych w dobrym stanie sprawia, że za każdym razem rekonstrukcja dokonywana na podstawie ikonografii stanowi ekscytującą przygodę a jej efekt końcowy (brzmienie instrumentu ożywionego wyobraźnią muzyka) tajemnicę.
czwartek, 21 grudnia 2006
Instrumenty średniowieczne
Czasy średniowiecza to dla kogoś, zainteresowanego historią instrumentów muzycznych, okres niezwykle fascynujący.
Niespotykana różnorodność kształtów, form i odmian idzie w parze z bogactwem brzmień we współczesnym instrumentarium już niespotykanych. Znikoma ilość instrumentów zachowanych w dobrym stanie sprawia, że za każdym razem rekonstrukcja dokonywana na podstawie ikonografii stanowi ekscytującą przygodę a jej efekt końcowy (brzmienie instrumentu ożywionego wyobraźnią muzyka) tajemnicę.
Niespotykana różnorodność kształtów, form i odmian idzie w parze z bogactwem brzmień we współczesnym instrumentarium już niespotykanych. Znikoma ilość instrumentów zachowanych w dobrym stanie sprawia, że za każdym razem rekonstrukcja dokonywana na podstawie ikonografii stanowi ekscytującą przygodę a jej efekt końcowy (brzmienie instrumentu ożywionego wyobraźnią muzyka) tajemnicę.
wtorek, 21 listopada 2006
Instrumenty smyczkowe
Rebab (rabab, rabel, rebek mauretański lub rabe morisco) – instrument pojawia się w Europie pod koniec pierwszego tysiąclecia najpierw na Półwyspie Iberyjskim, później w innych częściach kontynentu.
Jak większość instrumentów w tamtym czasie rebab przywędrował do nas z krajów arabskich. Do dzisiaj w Tunezji czy Maroko można spotkać go w kształcie niemal niezmienionym od tysiąca lat. Korpus podłużny lub nieco gruszkowaty (w pierwotnej formie wykonywany prawdopodobnie z tykwy) żłobiony był w jednym kawałku drewna, zaś rolę płyty rezonansowej pełniła napięta na nim cienka skóra.
Rebab - ilustracja z „cantigas de Santa Maria”
Najczęściej rebab posiadał dwie lub trzy struny, chociaż niektóre późniejsze źródła ikonograficzne wskazują, że mógł też mieć więcej (4 - 6), być może grupowanych w chóry.
Na instrumencie grało się trzymając go na kolanie w pozycji pionowej aczkolwiek są również przykłady trzymania „skrzypcowego”.
Rebab zrekonstruowany przeze mnie wg powyższej ilustracji
Rebek (rebec, rubeba, rubebe) zazwyczaj trzystrunowy instrument o gruszkowatym korpusie, wywodzący się w prostej linii od rebabu. Skórzaną płytę zastąpiono w nim drewnem. Pojawia się w Europie na przełomie pierwszego i drugiego tysiąclecia. Przeważnie grano na tym instrumencie trzymając go w pozycji poziomej jak dzisiejsze skrzypce.
Fidel (viele , fidula) - instrument o płaskim pudle i różnej ilości strun (najczęściej 3-5). Korpus mógł być różnych kształtów - gruszkowaty, owalny, podłużny, z wcięciem w talii lub bez. Do XV a nawet XVI w fidel żłobiono w jednym kawałku drewna dodając później płytę wierzchnią.
Ikonografia wskazuje, że instrumenty te miały często słabo zaokrąglony a nawet całkiem płaski podstawek, co sprawiało, że grający prowadził smyczek jednocześnie, po co najmniej dwóch strunach.
Jak większość instrumentów w tamtym czasie rebab przywędrował do nas z krajów arabskich. Do dzisiaj w Tunezji czy Maroko można spotkać go w kształcie niemal niezmienionym od tysiąca lat. Korpus podłużny lub nieco gruszkowaty (w pierwotnej formie wykonywany prawdopodobnie z tykwy) żłobiony był w jednym kawałku drewna, zaś rolę płyty rezonansowej pełniła napięta na nim cienka skóra.
Rebab - ilustracja z „cantigas de Santa Maria”
Najczęściej rebab posiadał dwie lub trzy struny, chociaż niektóre późniejsze źródła ikonograficzne wskazują, że mógł też mieć więcej (4 - 6), być może grupowanych w chóry.
Na instrumencie grało się trzymając go na kolanie w pozycji pionowej aczkolwiek są również przykłady trzymania „skrzypcowego”.
Rebab zrekonstruowany przeze mnie wg powyższej ilustracji
Rebek (rebec, rubeba, rubebe) zazwyczaj trzystrunowy instrument o gruszkowatym korpusie, wywodzący się w prostej linii od rebabu. Skórzaną płytę zastąpiono w nim drewnem. Pojawia się w Europie na przełomie pierwszego i drugiego tysiąclecia. Przeważnie grano na tym instrumencie trzymając go w pozycji poziomej jak dzisiejsze skrzypce.
Fidel (viele , fidula) - instrument o płaskim pudle i różnej ilości strun (najczęściej 3-5). Korpus mógł być różnych kształtów - gruszkowaty, owalny, podłużny, z wcięciem w talii lub bez. Do XV a nawet XVI w fidel żłobiono w jednym kawałku drewna dodając później płytę wierzchnią.
Ikonografia wskazuje, że instrumenty te miały często słabo zaokrąglony a nawet całkiem płaski podstawek, co sprawiało, że grający prowadził smyczek jednocześnie, po co najmniej dwóch strunach.
Instrumenty szarpane
Psalterium – rodzaj cytry szeroko rozpowszechnionej w średniowieczu wywodzącej się również z instrumentarium arabskiego (cytra qanun). Na płaskim pudle rezonansowym o zarysie trapezu, trójkąta, prostokąta lub o charakterystycznym kształcie określanym jako „świński ryjek” napięte były struny - pojedyncze lub zgrupowane w podwójne czy potrójne chóry. Muzyk trzymający psalterium na kolanach lub zawieszone na szyi szarpał struny palcami lub plektronami z drewna, piór lub kości.
Harfa – instrument o rodowodzie sięgającym czasów starożytnych w średniowieczu budowany w wielu rozmiarach i kształtach. Umownie rozróżnia się dwa rodzaje harf w średniowieczu – bardziej „przysadzistą” harfę romańską oraz smukłą, późniejszą harfę gotycką. Szczególne miejsce instrument ten znalazł w Irlandii gdzie wykształcił się typ harfy o metalowych strunach i stosunkowo dużym pudle rezonansowym zwany clairseach lub clarsach.
Lira – popularna zwłaszcza we wczesnym średniowieczu na północy Europy była najczęściej sześciostrunowym instrumentem o płaskim pudle rezonansowym często wykonywanym z drewna dębowego. Z wykopalisk znanych jest kilka przykładów takich instrumentów z VI - VIII w. Piękny przykład liry można zobaczyć też w tympanonie portalu opactwa SS.Cystersek w Trzebnicy.
Harfa – instrument o rodowodzie sięgającym czasów starożytnych w średniowieczu budowany w wielu rozmiarach i kształtach. Umownie rozróżnia się dwa rodzaje harf w średniowieczu – bardziej „przysadzistą” harfę romańską oraz smukłą, późniejszą harfę gotycką. Szczególne miejsce instrument ten znalazł w Irlandii gdzie wykształcił się typ harfy o metalowych strunach i stosunkowo dużym pudle rezonansowym zwany clairseach lub clarsach.
Lira – popularna zwłaszcza we wczesnym średniowieczu na północy Europy była najczęściej sześciostrunowym instrumentem o płaskim pudle rezonansowym często wykonywanym z drewna dębowego. Z wykopalisk znanych jest kilka przykładów takich instrumentów z VI - VIII w. Piękny przykład liry można zobaczyć też w tympanonie portalu opactwa SS.Cystersek w Trzebnicy.
Subskrybuj:
Posty (Atom)